Door: drs. H. Hoekstra
Trouw en de Volkskrant behoren tot de drie meest vertrouwde kranten in Nederland. Zij zijn koplopers in een categorie die het qua vertrouwen goed doet: kranten genieten het vertrouwen van maar liefst 57 procent van de Nederlanders. De hoge score steekt schril af bij het dalende vertrouwen in social media en tal van instituties. Dat blijkt uit drie onderzoeken die Newcom sinds eind vorig jaar deed naar het vertrouwen van mensen.
Op een schaal van 1 tot 10 krijgen de Volkskrant en Trouw het rapportcijfer 7,6 in de Media VertrouwensMonitor, het onafhankelijke onderzoek dat Newcom in het eerste kwartaal van dit jaar deed onder ruim 3.000 respondenten. Het betreft een longitudinale studie naar het vertrouwen in de verschillende (social) media. Uit dit onderzoek blijkt dat de titels van de Persgroep bovengemiddeld scoren, evenals NRC Handelsblad.
De Volkskrant scoort bovengemiddeld goed op kwaliteit, feiten checken, de onderste steen boven halen en transparantie. Trouw komt het sterkst uit de bus als het gaat om kwaliteit, de onderste steen boven halen en de waarheid spreken. Trouw scoort bovendien boven de benchmark op het aspect ‘weten wat de lezers willen’.
Social media worden het minst vertrouwd
In 2010 is Newcom begonnen met het in kaart brengen van het gepercipieerde vertrouwen in verschillende media. Eind 2018 is het onderzoek voor de vierde keer uitgevoerd. Een representatieve steekproef van 1.175 Nederlanders van 18 jaar en ouder gaf zijn mening over media en vertrouwen.
Het vertrouwen in media is de afgelopen 9 jaar afgenomen, maar stabiliseert nu. Het vertrouwen in traditionele media is het grootst – kranten genieten het vertrouwen van 57 procent van de Nederlanders. Het vertrouwen in social media is het laagst: het is het afgelopen jaar gedaald naar 21 procent, met een 5,4 als rapportcijfer voor vertrouwen. Dat is nog lager dan het rapportcijfer dat politieke partijen in Nederland krijgen.
Vertrouwen cruciaal voor de toekomst van media en merken
Nepnieuws speelt een belangrijke rol in het dalende vertrouwen in social media, zegt drs. Neil van der Veer van Newcom. Hij signaleert een significante verandering in het gedrag van mensen, die alles te maken heeft met vertrouwen. ‘Vertrouwen is een factor geworden waar instellingen, bedrijven, merken en de media expliciet op worden afgerekend. Dat is goed te zien aan de redenen die mensen opgeven voor het opzeggen van hun Facebook-account. Facebook heeft dit jaar 640.000 minder gebruikers dan in 2018. Drie van de vijf redenen die mensen aangeven voor het opzeggen van hun account zijn terug te voeren naar gebrek aan vertrouwen in het social media platform. Dat is voor het eerst dit jaar.’
Vertrouwen is dus erg belangrijk. Het is een issue. De traditionele media worden bijna drie keer zoveel vertrouwd als social media en dat is iets waar ze volgens Newcom het beste heel zuinig op kunnen zijn.